Diabetes: Lindungi kaki anda daripada pemotongan

Kebas, rasa panas, berdenyut-denyut dan rasa sakit di lengan, paha, tangan atau kaki antara tanda biasa penyakit neuropati diabetes atau kerosakan saraf.

Kira-kira 60 hingga 70 peratus penghidap diabetes mempunyai beberapa jenis kerosakan saraf. Walaupun paras gula darah anda normal atau anda menghidapi pra-diabetes (mereka yang mempunyai paras glukosa tinggi tetapi tidak cukup tinggi untuk diklasifikasikan sebagai penghidap diabetes), tidak terlalu awal untuk mula memberi perhatian kepada saraf kerana kerosakan saraf boleh bermula seawal peringkat pra-diabetes lagi.

Kajian Kesihatan dan Morbiditi Kebangsaan (NHMS) Ke-4 (2011) menunjukkan seorang daripada lima orang dewasa Malaysia menghidap diabetes. Ini perbezaan besar berbanding NHMS pertama (1986) hanya 6.3 peratus (%).

Kerosakan saraf disebabkan diabetes

Meskipun denyutan, rasa kebas atau sakit di hujung kaki atau tangan adalah tanda biasa neuropati, ada individu tidak mengalami gejala. Neuropati berkaitan diabetes boleh menjejaskan kekuatan otot, sensasi di pelbagai bahagian badan, malah fungsi seksual.

Neuropati periferal iaitu komplikasi diabetes paling biasa, boleh menyebabkan rasa kebas atau sakit di paha, kaki, jari kaki, lengan dan tangan.

Jenis neuropati lain ialah neuropati autonomik yang boleh merosakkan fungsi sistem penghadaman, mengakibatkan cirit-birit atau sembelit serta melemahkan fungsi pundi kencing. Ia turut mempengaruhi cara berpeluh, malah menjejaskan kesihatan seksual.

Neuropati proximal pula mungkin menyebabkan lemah pada kaki dan sakit pada pinggang, punggung dan paha, manakala neuropati fokal boleh menyerang urat saraf dalam badan dan sering menyebabkan kelemahan secara tiba-tiba. Rencana ini memberi fokus terhadap neuropati periferal.


Lindungilah kaki anda

Neuropati periferal sering berlaku di kaki. Antara gejala ialah kehilangan rasa di kaki atau lebih berkemungkinan mengalami kecederaan, berjalan secara tidak normal dan mempunyai kudis diabetes yang tidak mahu sembuh. Kudis ini kemudian memburuk dan seterusnya mengakibatkan anggota kaki atau paha anda dipotong.

Risiko pemotongan kaki adalah 27.7 kali lebih besar bagi penghidap diabetes berbanding orang biasa. Lebih menakutkan, 50% daripada semua pemotongan anggota berlaku pada penghidap diabetes. Itu sebabnya penghidap diabetes perlu sentiasa menjaga kaki mereka.


Rawatan adalah berlainan

Disebabkan setiap neuropati berbeza, rawatannya juga berbeza dan anda perlu meminta nasihat doktor untuk penyelesaian terbaik.

Bagaimanapun, rawatan bagi mana-mana penyakit neuropati akan bermula dengan usaha mengawal paras glukosa darah anda.

Pemantauan gula darah secara kerap, perancangan makanan, kegiatan fizikal, pengambilan ubat secara oral atau insulin membantu mengawal paras glukosa darah. Ia mungkin mengambil sedikit masa tetapi umumnya, gejala semakin berkurangan apabila pengawalan glukosa yang baik dilaksanakan.

Pengawalan gula darah yang baik juga boleh membantu mencegah atau melambatkan datangnya masalah selanjutnya.

Saintis Jepun mendapati saraf rosak boleh dipulihkan semula dengan mengambil sejenis suplemen mudah, dikenali sebagai mecobalamin atau methylcobalamin, bentuk vitamin B12 yang aktif.


Mecobalamin memulihkan saraf yang rosak

Mecobalamin adalah bentuk Vitamin B12 yang aktif dari segi neurologi. Dengan mecobalamin, hepar boleh melangkau proses menukar B12 yang tidak aktif – cyanocobalamin – kepada mecobalamin, kerana ia aktif dari segi oralnya. Mecobalamin melindungi penyakit neurologi (saraf) dan penuaan melalui satu mekanisme unik, yang berbeza dengan terapi semasa.

Sesetengah gangguan yang mungkin boleh dicegah atau dirawat menggunakan terapi vitamin semula jadi ini termasuk neuropati periferal.

Ambil sebiji kapsul 500 mikrogram (mcg) tiga kali sehari untuk membantu menggalakkan pertumbuhan saraf sihat dan mengelak proses degenerasi (penuaan) sistem saraf.


Petua mendapatkan paras gula darah yang lebih sihat:

• Kurangkan berat badan

Berat badan berlebihan harus dikurangkan dan ia boleh dilakukan dengan amalan pemakanan umum yang sihat serta aktif dari segi fizikal.

• Anda mesti selalu aktif dari segi fizikal

Tidak perlu bertungkus-lumus dengan senaman berat di gimnasium, malah berjalan kaki atau menggunakan tangga daripada menaiki lif sebenarnya boleh membantu.

• Elak pengambilan pencuci mulut yang manis

Elak makan kuih-muih, ais kacang, cendol atau makanan manis. Kurangkan memakan coklat kerana ia jelas tidak sihat dan merosakkan kesihatan anda. Mengikut Persatuan Jantung Amerika (AHA), pengambilan gula yang tinggi dikaitkan dengan keadaan kesihatan tidak baik, termasuk kegemukan, diabetes, tekanan darah tinggi, radang, paras trigliserida yang tinggi dan semuanya adalah faktor risiko penyakit jantung dan strok.

• Selalu pilih bijirin lengkap

Gantikan beras putih dengan beras perang dan pastikan pasta anda diperbuat daripada gandum penuh. Jika anda diberi pilihan, pilih capati daripada roti canai, dan makan roti gandum penuh berbanding roti gandum putih.

• Kurangkan minuman manis

Mengurangkan pengambilan minuman bergula langkah yang sangat penting untuk mewujudkan paras gula darah yang lebih sihat. Ini termasuk semua minuman ringan yang berkarbonat, jus buahan segar dan teh tarik. Kini ada beberapa jenis minuman kopi putih ‘tiga dalam satu’ tanpa gula, coklat malt dan oat dan bijirin yang dimaniskan dengan stevia, sejenis pemanis semula jadi.

Ia boleh didapati di kedai farmasi persendirian terkemuka, kedai farmasi berangkai terpilih, kedai runcit dan pasar mini di seluruh negara. Minuman 3 dalam 1 bebas gula adalah pilihan lebih sihat!

Ketahui tanda awal leukemia

Ibu bapa, cuba perhatikan sama ada anak anda mudah letih, nafas pendek, mudah terkena jangkitan penyakit, lebam di badan dan hilang selera makan. Jika jawapannya ya, segera bawa anak berjumpa doktor kerana ia mungkin tanda awal penyakit leukemia.

Leukemia ialah satu daripada barah yang berpunca daripada pertambahan sel darah putih. Ini memudaratkan kesihatan kerana boleh menyebabkan kerosakan sel darah merah.

Ini memudahkan jangkitan, mengurangkan sel darah putih matang selain membantutkan pertumbuhan platelet iaitu bahan utama dalam kandungan darah.

Pakar Pediatrik Hospital Columbia Asia, Dr Khairul Zaman Omar berkata, tiada sebab mutlak seseorang diserang leukemia, namun ia boleh berlaku disebabkan beberapa faktor.

“Antara faktor kanak-kanak dijangkiti leukemia ialah sejarah keluarga yang mengalami sakit sama atau barah, pernah terkena jangkitan virus Epstein-Barr (tidak semua), selepas membuat rawatan kemoterapi dan mengalami penyakit sindrom Down, sindrom fragile-X (sindrom reput-X) serta sindrom Fanconi.

“Jika tidak dirawat segera, ia boleh menyebabkan maut. Meskipun selepas rawatan, perlu sentiasa diawasi kerana leukemia menyebabkan sistem imunisasi pesakit lemah dan tidak normal, malah mudah terkena jangkitan kuman, misalnya fungus,” katanya, baru-baru ini.

Menurutnya, seawal bayi lahir, ia mempunyai risiko dijangkiti leukemia, malah antara lelaki dan wanita, risiko diserang leukemia adalah sama.

“Leukemia boleh berlaku kepada sesiapa saja, sama ada kanak-kanak mahupun dewasa. Orang dewasa lebih berisiko mendapat penyakit ini apabila sering terdedah kepada sinaran.

“Ini termasuk orang yang terselamat dalam letupan bom atom di Jepun, mereka yang terdedah kepada sinaran radiasi selepas bencana loji nuklear Chernobyl, dan mereka yang menerima sinaran pada jumlah banyak sewaktu menjalani rawatan perubatan tertentu pada masa lalu,” katanya.

Di kawasan tertentu dunia, seperti barat daya Jepun, bahagian Afrika dan Caribbean, sejenis leukemia tertentu boleh merebak di kalangan penduduk tempatan disebabkan virus dikenali sebagai Human T cell lymphotropic virus (HTLV).


Jenis leukemia

Leukemia boleh terjadi dalam beberapa bentuk. Sesetengah bentuk timbul serta-merta dan berkembang dengan cepat dalam masa beberapa hari atau beberapa minggu yang dipanggil leukemia akut.

Manakala yang berkembang dengan kadar perlahan dalam masa beberapa bulan atau beberapa tahun pula dipanggil leukemia kronik.

Penyakit leukemia dinamakan mengikut jenis sel darah putih yang terbabit. Leukemia mieloid ialah yang membabitkan granulosit (satu daripada sekumpulan darah putih yang mengandungi bintil dalam sitoplasma); leukemia limfoid membabitkan limfosit (sel darah putih di nodus limfa, limpa, kelenjar timus, dinding usus dan sumsum tulang).


1) Leukemia limfoid akut (Acute lymphoid leukaemia)

Leukemia limfoid akut lebih lazim pada kanak-kanak dan peratusan yang kecil di kalangan orang dewasa. Ia menjejaskan limfosit yang belum matang.

Limfosit yang normal bertanggungjawab melawan jangkitan apabila bakteria atau virus menyerang tubuh, limfosit bertindak balas dengan menghasilkan antibodi atau sel pembunuh limfosit yang khas.


2) Leukemia limfoid kronik (Chronic lymphoid leukaemia)

Leukemia ini juga menjejaskan limfosit tetapi berkembang dengan lebih perlahan daripada leukemia limfoid akut. Penyakit ini menyerang orang dewasa, tetapi tidak dikesan pada kanak-kanak.

Penyakit ini berkembang dengan lebih perlahan, oleh itu sel normal tidak terhimpit dan ditolak keluar dengan cepatnya berbanding leukemia limfoid akut.

Jika menghidapi leukemia limfoid kronik, anda mungkin tidak mengalami sebarang gejala hinggalah peringkat lanjut penyakit ini.


3) Leukemia mieloid akut (Acute myeloid leukaemia)

Leukemia ini biasanya menyerang orang dewasa, tetapi boleh terjadi pada kanak-kanak dan remaja. Ia menjejaskan sel mieloid yang dipanggil granulosit.

Penyakit ini menghasilkan sel mieloid yang masih muda dalam jumlah yang berlebihan dan menyebabkan kekurangan sel mieloid matang. Sel ini boleh menyekat saluran darah.


4) Leukemia mieloid kronik (Chronic myeloid leukaemia)

Leukemia jenis ini boleh terjadi pada semua peringkat umur tetapi paling jarang dikesan pada usia di bawah 20 tahun. Ia menghalang sel mieloid daripada berfungsi dengan betul.

Ia berlaku dalam dua peringkat iaitu berlakunya pembahagian sel abnormal secara perlahan. Kemudian, ia boleh dengan cepatnya berubah ke peringkat akut.

Rawatan

 Kemoterapi.

 Rawatan komplikasi seperti jangkitan kuman memerlukan antibiotik.

 Rawatan pemindahan sum-sum tulang.

Sumber: HIDAYATUL AKMAL AHMAD (mymetro)

Masalah peranakan jatuh

Masalah peranakan jatuh sering kita dengar orang bergurau, ‘perempuan tak elok mengangkat barang berat, nanti jatuh peranakan’. Tanpa mengetahui lebih jelas apa yang dimaksudkan dengan ‘peranakan jatuh’, ayat berkenaan sering berlegar dalam kalangan masyarakat kita.

Peranakan atau rahim iaitu tempat janin membesar, terletak di dalam pelvis dan disokong oleh otot, jaringan dan ligamen.

Proses kehamilan dan melahirkan anak boleh menyebabkan otot dan ligamen yang menyokong rahim menjadi lemah, mengakibatkan ia jatuh dan kadangkala terkeluar dari saluran faraj.

Rahim jatuh atau dikenali sebagai prolaps rahim boleh berlaku dalam pelbagai peringkat. Pada peringkat awal, rahim hanya jatuh sedikit daripada kedudukan biasa, peringkat kedua apabila pintu rahim jatuh sampai ke permukaan faraj manakala peringkat ketiga, keadaan yang sangat teruk iaitu apabila keseluruhan rahim terkeluar daripada saluran vagina dan permukaan.

OBESITI antara punca peranakan jatuh.

Ketua Jabatan Perbidanan dan Sakit Puan Hospital Tengku Ampuan Afzan (HTAA), Dr Rozihan Ismail berkata, ramai wanita yang mengalami masalah kekenduran rahim akan menghadapi masalah urinari seperti kerap kencing dan sukar hendak mula kencing.

Lebih menyulitkan, masalah kekenduran organ reproduksi ini akan menyebabkan wanita terbabit sukar mengawal kencing, terutama apabila batuk, bersin atau sebarang perbuatan yang menyebabkan tekanan dalam perut meningkat seperti ketawa atau ketika hendak berdiri selepas sujud sewaktu solat.

“Air kencing akan keluar dengan sendiri tanpa dapat dikawal. Keadaan ini mengganggu tugas harian dan kehidupan wanita terbabit.

“Dalam kes prolaps rahim yang teruk atau peringkat ketiga (keseluruhan rahim terkeluar), sering kali pintu rahim bergesel pada seluar dalam menyebabkan luka. Luka ini boleh dijangkiti kuman menyebabkan keputihan atau pengeluaran lendir yang banyak.

“Tanpa rawatan yang betul, ketumbuhan akan berlaku akibat pergeselan berpanjangan dan meningkatkan risiko menghidap kanser serviks (barah pangkal rahim),” katanya pada Seminar Kesihatan Wanita anjuran QRS Asia Sdn Bhd dengan kerjasama Universiti Islam Antarabangsa Malaysia (UIAM) dan HTAA, baru-baru ini.


PENCEGAHAN:

1. Kawal berat badan

2. Mengamalkan senaman menguatkan otot lantai pelvik (senaman Kegel)

3. Ada juga alat bantuan (Vaginal Cone) yang dapat membantu dalam mendapatkan proses senaman berkesan.

4. Teknologi moden memperkenalkan mesin yang sangat berkesan membantu menguatkan otot lantai pelvik dan memulihkan kedudukan organ peranakan wanita seperti alat stimulasi magnetik.

Sementara itu, Pensyarah Jabatan Perbidanan dan Sakit Puan UIAM, Prof Madya Dr Zalina Nusee berkata, inkontinen urin ialah kebocoran air kencing di luar kawalan atau masalah lemah kawalan pundi kencing yang boleh berlaku pada wanita semua peringkat umur.

Mungkin dianggap perkara biasa yang tidak membahayakan kesihatan, tidak ramai wanita tampil mendapatkan rawatan. Hanya 30 peratus wanita yang mengalami masalah ini datang ke klinik.

Jenis kebocoran kencing:

1. Kebocoran kencing tekanan
2. Kebocoran kencing gesa
3. Kebocoran campuran
4. Kebocoran limpahan
5. Kebocoran kencing upaya

Faktor risiko:

1. Proses kehamilan
2. Kelahiran biasa, terutama penggunaan alat bantuan seperti forsep atau vacum
3. Kongenital/baka
4. Obesiti
5. Merokok
5. Pembedahan histerektomi (buang rahim)
6. Menopaus
7. Lanjut usia


Menurutnya, kebocoran kencing berpunca daripada lantai pelvik yang lemah dan tidak berupaya menutup uretra (leher pundi kencing) ketika batuk, bersin atau aktiviti lain yang mengakibatkan peningkatan tekanan di rongga pelvik. Kebocoran kencing juga boleh berlaku ketika mengadakan hubungan kelamin, aktiviti riadah atau solat.

Rawatan konservatif berkesan untuk kes yang ringan dengan senaman lantai pelvik. Bagi kes serius, rawatan pembedahan diperlukan. Tiada ubatan berkesan untuk rawatan kebocoran ini.

“Pundi kencing terlebih aktif ialah masalah penyimpanan air kencing dengan gejala utama iaitu desakan ingin membuang air kecil secara tiba-tiba ketika individu itu belum betul-betul bersedia.

“Gejala lain termasuk kerap buang air kecil, biasanya lebih lebih lapan kali sehari dalam masa 24 jam dan bangun malam untuk buang air kecil.

“Ia juga mungkin menyebabkan kebocoran kencing gesa iaitu pesakit tidak sempat sampai ke tandas yang berpunca daripada otot detrusor pundi kencing terlebih aktif,” katanya.

Masalah ini dirawat dengan pengambilan ubatan, mengubah suai cara hidup dan fisioterapi. Jarang sekali pembedahan diperlukan dalam kes ini.

Ada juga wanita yang mengalami kedua-dua masalah (kebocoran kencing tekanan dan gesa) dan biasanya kes ini akan dirawat menggunakan ubatan dan fisioterapi. Pembedahan akan dijalankan jika rawatan ubatan dan fisioterapi gagal.

Pengarah Operasi QRS Cellvital Kuantan, Shahrill Sabarudin berkata, satu kaedah baru untuk memperbaiki dan menguatkan fungsi serta koordinasi lantai pelvik ialah menggunakan teknologi Trans Pelvic Magnetic Stimulation (TPMS). Kaedah itu tidak menggunakan ubat, pembedahan dan tiada kesan sampingan.

Apakah kaedah rehabilitasi lantai pelvik TPMS?

Kaedah rehabilitasi ini menggunakan denyutan gelombang elektromagnet berkuasa tinggi tetapi selamat digunakan. Ia dihalakan terus kepada lantai pelvik tanpa pesakit perlu membuka pakaian.

Denyutan elektromagnet ini akan melatih otot lantai pelvik yang terbabit dalam keseluruhan fungsi sistem urinari dan membolehkan ia mencapai koordinasi betul dan kekuatan diperlukan untuk memulihkan sebarang masalah berkaitan kerosakan otot lantai pelvik.

TPMS yang merangsang senaman Kegel automatik juga mampu menyelaraskan kembali isyarat pundi kencing yang rosak disebabkan radang pada otot detrusor pundi kencing, selain memulihkan masalah gesaan kencing.

Sumber: Norainon Othman (MyMetro)

IVF bantu pasangan tiada anak

IVF (In Vitro Fertilization) yang sering disebut sebagai bayi tabung uji ialah proses persenyawaan yang berlaku di luar tubuh. Ia kaedah bagi membantu pasangan suami isteri yang menghadapi masalah kesuburan mendapatkan zuriat.

Untuk menjalani rawatan IVF, beberapa suntikan harian dilakukan supaya telur menjadi matang. Ia kemudian dikeluarkan dari kilang telur dan disenyawakan dengan sampel sperma daripada suami di dalam makmal.

Hampir 3,000 bayi dilahirkan menerusi kaedah IVF di Pusat Perubatan Tropicana (TMC). Disebabkan kos yang tinggi, pusat perubatan itu berusaha sedaya upaya supaya wanita yang menjalani proses itu hamil pada rawatan pertama.

Perunding Pakar Kesuburan, Perbidanan dan Sakit Puan TMC, Dr Surinder Singh berkata, kebanyakan pasangan yang ingin mencuba kaedah ini ialah di kalangan mereka yang sudah berkahwin selama empat atau lima tahun serta pernah mencuba pelbagai rawatan seperti pil kesuburan dan IUI (sperma suami disuntik ke dalam rahim menggunakan tiub halus).

Menurutnya, selepas wanita menjalani rawatan kesuburan, telur matang dan ia dikeluarkan dengan bantuan ultrasound. Satu jarum khas dimasukkan ke dalam kilang telur untuk menyedut telur dari kilang telur. Kira-kira 15 telur dihasilkan melalui kaedah suntikan.

Kesakitan prosedur itu sama seperti mengambil sampel darah dan cuma mengambil masa 15 minit. Untuk mengelakkan pesakit yang takut menjalani prosedur itu, mereka akan dibius ubat tahan sakit.

“Setiap bulan kilang telur menghasilkan satu telur yang mengambil masa dua minggu untuk matang. Apabila matang, telur akan menetas dan ia akan dikutip oleh bahagian hujung tiub fallopio dan memasuki tiub itu. Jika pada hari berkenaan pasangan bersama, sperma yang berenang masuk ke tiub fallopio melalui rahim disenyawakan dengan telur dan menjadi embrio (bayi).”

“Embrio mengambil masa lima hari perjalanan dari tiub fallopio untuk masuk ke dalam rahim. Tiub itu bukan saja mengutip telur tetapi juga tempat persenyawaan berlaku. Ia seperti tapak semaian untuk lima hari pertama perkembangan embrio malah bayi mendapat semua nutrien untuk tumbesarannya sepanjang tempoh itu,” katanya.

Dr Surinder berkata, IVF mengambil alih fungsi tiub fallopio mengutip telur dan proses persenyawaan dijalankan di makmal. Embrio yang berjaya dihasilkan menerusi kaedah itu akan dimasukkan kembali ke dalam rahim menggunakan tiub khas melalui pangkal rahim.

PERKEMBANGAN EMBRIO
Pada hari pertama, sel embrio berpecah menjadi dua, pada hari ke dua terbahagi empat, hari ketiga berkembang menjadi lapan, hari keempat (16 hingga 32) dan hari kelima, menjadi blastocyst seterusnya pecah dan keluar dari sarung (menetas) pada hari keenam.

Embrio boleh dimasukkan ke dalam rahim pada hari kedua, ketiga, keempat atau kelima. Pada hari kelima, peluang untuk wanita itu hamil lebih tinggi.

Terdapat dua kaedah persenyawaan yang boleh dilakukan bagi mengatasi masalah ketidaksuburan dan kesukaran pasangan yang sukar mendapatkan zuriat.

Dalam kaedah IVF, setiap telur ditaburkan dengan 100,000 sperma. Bagi kaedah ICSI (jika sampel sperma kurang baik), satu sperma yang sihat disedut dengan jarum berlubang dan disuntik ke dalam telur). Mikroskop khas serta alat robotik diperlukan untuk melakukan proses ICSI.

Embrio dimasukkan ke dalam inkubator dengan tahap karbon dioksida, suhu dan kelembapan sama seperti di dalam tiub fallopio.

Pasangan digalakkan datang awal untuk rawatan. Ini kerana, apabila wanita semakin berumur, peluang untuk hamil semakin kurang. Biasanya, pada usia lebih 37 tahun, peluang untuk hamil menjadi semakin kurang.

“Pada hari bayi akan dimasukkan ke dalam rahim, pengamal perubatan akan berbincang dengan pasangan mengenai bilangan embrio yang akan dimasukkan. Daripada 15 telur, kira-kira 12 embrio yang akan terhasil manakala selebihnya tidak.

“Lebih banyak bayi dimasukkan, lebih tinggi peluang untuk hamil tetapi risiko anak kembar lebih tinggi. Oleh itu, memasukkan tiga embrio tidak digalakkan, sebaliknya cuma dua embrio yang disaran untuk dimasukkan ke dalam rahim bagi proses IVF,” katanya.

Jika hanya satu embrio yang dimasukkan ke dalam rahim, peluang untuk hamil ialah 20 peratus manakala jika dua embrio (50 peratus) dan tiga embrio (60 peratus). Memasukkan satu embrio lebih selamat manakala jika dua embrio, risiko anak kembar meningkat sebanyak 30 peratus.

“Pasangan tidak digalakkan untuk mengandungkan anak kembar dua kerana memberi risiko kepada bayi sama ada keguguran, kecacatan atau lahir pramatang. Ibu pula mungkin mengalami mabuk lebih teruk dan peluang untuk mendapat diabetes atau darah tinggi ketika hamil lebih tinggi. Risiko semakin tinggi jika mengandungkan anak kembar tiga dan ibu perlu melahirkan anak melalui kaedah caesaran,” katanya.

MASALAH KETIDAKSUBURAN
Kira-kira 40 peratus masalah kesuburan berpunca daripada lelaki, 40 peratus lagi daripada wanita dan selebihnya kombinasi di kalangan suami dan isteri.

Masalah dihadapi lelaki ialah jumlah sperma kurang, kurang bilangan sperma yang berenang atau bentuk sperma abnormal. Wanita pula menghadapi masalah di kilang telur, rahim atau tiub fallopio. Di kilang telur, Polycystic Ovary Syndrome (PCOS) mengancam kesuburan apabila wanita itu mempunyai hormon lelaki (androgen) atau insulin terlalu tinggi.

Wanita perlu ada sedikit hormon androgen untuk membesarkan telur tetapi jika hormon terlalu tinggi, boleh menjejaskan pembesaran telur. Telur tidak boleh membesar dan kualiti telur terjejas menyebabkan wanita terbabit sukar hamil.

Satu lagi punca ketidaksuburan ialah penyakit endometriosis iaitu tisu yang melapisi bahagian dalam rahim tersebar dan tumbuh di kawasan organ lain di dalam tubuh wanita. Selain itu, masalah ketidaksuburan turut berpunca daripada jangkitan kuman pada tiub fallopio seperti chlamydia yang boleh menyebabkan dinding tiub tersumbat. Jika hamil pun, wanita terbabit mungkin berisiko untuk mengandung luar rahim.

Masalah rahim pula pelbagai, antaranya:

•bentuk rahim yang abnormal. Terdapat rawatan pembedahan untuk menjadikan bentuknya normal.
•polip di dinding rahim.
•fibroid (sub mukus) di dalam rahim perlu dibuang.
•pernah mengalami keguguran dan menjalani proses D&C (pembedahan untuk mengembangkan serviks dan mengosongkan rahim dengan perlahan-lahan untuk rawatan pembedahan keguguran) dan didapati ada pelekatan atau luka di dinding rahim.

Najis berdarah tanda penyakit

PENDARAHAN ketika buang air besar sesuatu yang membimbangkan, terutama di kalangan mereka yang lanjut usia. Namun, masalah itu sukar dikongsi bersama kerana ramai menganggap ia memalukan.

Sebilangan individu pula memandang ringan dengan menyangkakan ia bukan masalah besar kerana pendarahan akan berhenti selepas beberapa ketika tanpa perlu mendapatkan rawatan.

Pakar Bedah Am Hospital Pantai Cheras, Dr Imtiaz Shahrir Hamid, berkata jika seseorang mengalami masalah pendarahan ketika buang air besar biarpun hanya sekali, mereka dinasihati berjumpa doktor.

“Mereka perlu berjumpa doktor, terutama pakar pembedahan am atau usus besar, pakar gastroenterologi untuk mendapatkan kepastian sama ada siasatan lanjut patut dilakukan bagi memastikan tiada masalah ketumbuhan kanser usus besar atau rektum yang kini semakin menjadi-jadi.

“Saya pernah melihat beberapa pesakit muda berumur 30 hingga 40 tahun berdepan masalah kanser usus besar. Selalunya ketumbuhan mereka sungguh agresif dan cepat merebak ke hati dan paru-paru,” katanya.

Pendarahan ketika membuang air besar punya banyak faktor, antaranya ketumbuhan kanser di dalam usus besar (kolon) dan rektum (bahagian hujung usus besar yang menyimpan najis) atau dubur.

Penyebab lain ialah buasir, luka di kawasan dubur, luka di dalam kawasan rektum, kehadiran lubang kecil bersebelahan dubur yang mungkin pernah ada bisul dan polip iaitu ketumbuhan awal yang boleh bertukar menjadi kanser di kawasan usus dan rektum.

Penyakit divertikular iaitu dinding usus besar mempunyai lubang kecil juga menjadi punca buang air besar berdarah selain penyakit radang/bengkak usus yang sebabnya tidak diketahui dan jangkitan usus besar disebabkan kuman.

Selain itu, penyebab lain pendarahan ketika buang air besar ialah ischaemic colitis iaitu radang usus besar disebabkan kekurangan bekalan darah ke usus, radiation proctitis (radang/bengkak rektum disebabkan rawatan radioterapi terdahulu) serta pendarahan daripada salur darah yang tidak normal di dalam usus besar.

Doktor akan bertanya soalan lazim seperti sudah berapa lama simptom berlaku dan kekerapannya. Pesakit juga akan ditanya sama ada pendarahan itu merah terang atau gelap.

Kebiasaannya, lebih terang warna darah bermaksud pendarahan berlaku di kawasan sebelah kiri usus besar, rektum atau dubur. Jika darah berwarna gelap, pendarahan berpunca daripada kawasan usus besar, terutama di sebelah kanan.

“Jika darah bercampur najis, ia mungkin disebabkan masalah daripada lapisan mukosa usus besar seperti kanser, bengkak usus, polip dan lubang divertikulum di dalam usus besar.

“Jika pendarahan berlaku selepas najis keluar dan menitis-nitis, ia mungkin disebabkan pendarahan daripada buasir,” katanya.

Beliau berkata, doktor akan bertanya sama ada pesakit menyedari ada objek lain keluar atau boleh dirasai di kawasan dubur apabila membuang air besar. Jika ada, ini mungkin disebabkan ketumbuhan atau buasir.

“Doktor akan bertanya sama ada seseorang itu sakit apabila berlaku pendarahan. Jika sakit, adakah ia di kawasan perut (abdomen) atau dubur. Jika terasa begitu sakit di kawasan dubur ketika membuang air besar, diikuti pendarahan berwarna merah terang, ini mungkin disebabkan luka di kawasan dubur.

“Andai ada rasa tidak selesa, terutama pada bawah perut, ia mungkin kerana ada ketumbuhan usus besar atau radang/bengkak usus besar,” katanya.

Pesakit juga akan diajukan soalan mengenai berapa banyak kuantiti darah yang keluar setiap kali ia berlaku dan adakah mereka rasa letih atau lemah, rasa hendak pitam atau sakit dada.

Masalah itu berpunca daripada kekurangan darah di dalam badan kesan pendarahan yang sama ada sudah lama, kerap atau banyak.

Pesakit yang mengalami pendarahan ketika buang air besar mungkin berasa tidak puas dan kerap ke bilik air tetapi tidak banyak najis keluar. Perkara itu sangat merisaukan kerana ada kemungkinan wujud kanser di kawasan rektum, terutama jika ada lendir dan darah turut keluar.

Jika pesakit mengalami penurunan berat badan dengan cepat dan banyak serta kurang selera makan, ia antara gejala merisaukan kerana boleh disebabkan kehadiran kanser usus, rektum atau dubur yang mungkin melarat atau merebak.

Kehadiran penyakit kanser di dalam keluarga, terutama ibu bapa atau adik-beradik pesakit, meninggikan risiko kemungkinan pesakit mengalami masalah sama.

Doktor juga akan bertanyakan soalan lain yang relevan kepada masalah anda. Ini kemudiannya diikuti pemeriksaan fizikal pesakit yang selalunya bertumpu ke bahagian abdomen untuk memastikan sama ada ketumbuhan usus besar boleh dirasai; dan dubur bersama kawasan pangkal rektum (pemeriksaan jari di kawasan luar dan dalam).

Jika pesakit tidak mempunyai masalah kesakitan di kawasan dubur, doktor akan memasukkan sebuah alat kecil dipanggil proktoskop untuk melihat kawasan pangkal rektum dan dubur.

Alat proktoskop

Selalunya selepas pemeriksaan di klinik, doktor akan cadangkan beberapa jenis siasatan. Satu daripadanya, prosedur kolonoskopi yang boleh dilakukan sebagai pesakit luar.

Peralatan kolonoskop

Kolonoskopi membolehkan doktor melihat bahagian dalam usus besar dan rektum, bermula dengan dubur hingga bahagian permulaan usus besar di sebelah kanan. Panjang usus besar dan rektum ialah 1.5 meter. Kolonoskop ialah alat gentian optik yang panjangnya di antara 120 ke 160 sentimeter (sm) dan pergerakannya dalam usus besar boleh dikawal.

Kolonoskopi di dalam usus besar

Prosedur ini memerlukan persediaan sekurang-kurangnya dua hari di mana pesakit dinasihatkan mengurangkan pengambilan bahan makanan berserat seperti sayur, buah-buahan, daging dan juga bahan tenusu. Sehari sebelum prosedur, pesakit dibenarkan makan sehingga jam 5 petang. Selepas itu, pesakit dinasihatkan hanya mengambil minuman dan ‘liquid diet’ seperti sup kosong sehingga tengah malam.

Mereka akan diberi ubat julap untuk diminum bersama sekurang-kurangnya seliter air suam, biasanya pada jam 7 dan 9 malam untuk mencuci usus daripada segala najis. Keesokannya, prosedur selalunya dilakukan pada waktu pagi.

Pesakit selalunya diberikan ubat tidur yang juga berfungsi sebagai ubat tahan sakit secara suntikan sebelum prosedur. Prosedur ini boleh mengambil masa 15 minit sehingga 30 minit. Jika tidak, ia sukar melalui keseluruhan rektum dan usus besar.

Pesakit mungkin terasa kurang selesa dan juga sedikit kesakitan kerana prosedur ini termasuk memasukkan udara ke dalam usus untuk mendapat pandangan dinding usus yang jelas.

Prosedur kolonoskopi boleh memberi diagnosis (penyakit) melalui pandangan visual bahagian dalam usus besar dan rektum serta menolong memperoleh spesimen (biopsi) untuk pengesahan makmal patologi.

Kolonoskopi juga boleh memainkan peranan terapeutik seperti membuang ketumbuhan kecil seperti polip dan membolehkan suntikan ubat atau penjanaan elektrik terhadap kawasan usus besar atau rektum yang sedang mengalami pendarahan.

Posisi pesakit ketika kolonoskopi

Seperti mana-mana prosedur atau pembedahan, kolonoskopi mempunyai kemungkinan komplikasi yang rendah iaitu 0.3 peratus (3 dalam 1,000 kolonoskopi) tetapi boleh naik kepada dua peratus dalam kes pembuangan polip (2 dalam 100 kolonoskopi).

Komplikasi berkenaan seperti pendarahan, kecederaan dinding usus, komplikasi ubat tidur/lali dan juga daripada mengambil ubat julap. Walau apapun, kolonoskopi adalah siasatan paling sensitif dan popular di kalangan doktor pakar bedah dan gastroenterologi pada masa kini.

Siasatan lain yang boleh dilakukan ialah barium enema iaitu pengambilan beberapa imej X-ray pada perut selepas cecair kontras (yang boleh dilihat di dalam X-ray) dimasukkan ke dalam rektum dan usus besar melalui dubur. Ini juga memerlukan persediaan usus besar dengan memakan ubat julap.

Barium enema biasanya dilakukan jika kolonoskopi tidak dapat disempurnakan atas sebab kesusahan mengendalikan kolonoskop ketika prosedur atau kerana pesakit tidak dapat menahan sakit ketika prosedur.

Bagaimanapun, barium enema kurang sensitif jika persediaan usus tidak berapa rapi dan doktor tidak boleh mengambil biopsi daripada ketumbuhan untuk pengesahan.

Penyebab masalah buang air besar berdarah:

•Ketumbuhan kanser di dalam usus besar (kolon) dan rektum (bahagian hujung usus besar yang menyimpan najis) atau dubur;

•Buasir;

•Luka di kawasan dubur;

•Luka di dalam kawasan rektum;

•Kehadiran lubang kecil bersebelahan dubur yang mungkin pernah ada bisul;

•Polip di kawasan usus dan rektum;

•Dinding usus besar mempunyai lubang-lubang kecil;

•Penyakit radang/bengkak usus yang sebabnya tidak diketahui;

•Jangkitan usus besar disebabkan kuman;

•Ischaemic colitis;

•Radang/bengkak rektum disebabkan pernah menjalani rawatan radioterapi;

•Pendarahan daripada salur darah yang tidak normal di dalam usus besar.

Oleh NORAINON OTHMAN

Sakit perut petanda awal endometriosis

Oleh: HIDAYATUL AKMAL AHMAD
PERHATIAN kepada golongan wanita. Adakah anda sering sakit perut, pinggul, kitaran haid tidak teratur dan sakit sewaktu melakukan hubungan seksual? Jika jawapan anda ya, ia mungkin disebabkan penyakit endometriosis.

Ketika ini, pelbagai tafsiran dibuat mengenai penyebab penyakit itu, namun punca sebenar masih belum diketahui. Yang pasti, endometriosis menyerang wanita tanpa disedari.

Perunding Obstetrician dan Pakar Sakit Puan Pusat Perubatan Kelana Jaya, Dr Dharmini Veerakumaran berkata, endometriosis adalah satu keadaan luar biasa yang mana tisu daripada selaput dalam rahim yang digelar endometrium tumbuh di bahagian yang tidak sepatutnya iaitu di luar rahim.

Selaput ini biasanya hadir bersama darah haid. Oleh itu campuran darah daripada rahim dengan tisu yang berkecai daripada lapisan endometrium serta bakteria yang digelar sebagai darah haid.

“Ramai wanita masih tidak mengetahui penyakit ini sedangkan mereka menghadapinya. Antara simptom yang biasa berlaku apabila diserang penyakit ini adalah sering keguguran, mandul, senggugut selain boleh menyebabkan masalah pendarahan, kesakitan dan gangguan air kecil.

“Sehingga kini punca sebenar penyakit endometreosis masih belum diketahui, namun ada teori mengatakan ia berpunca daripada darah haid yang berundur ke belakang dan membawa bersama tisu endometrium menyebabkan ia tumbuh pada pelvis dan berdarah seperti mana kitaran haid,” katanya sewaktu ditemui di pusat perubatan itu, baru-baru ini.

Menurutnya, ada juga yang menyatakan ia tersebar melalui darah ke pelbagai bahagian lain di dalam badan. Ia juga mungkin membabitkan mekanisma lebih kompleks, yang mana wujud interaksi tidak normal pada peringkat sel dan perubahan hormon.

Endometriosis juga kerap terjadi pada wanita dalam lingkungan umur lewat 20-an dan 30-an, juga kepada wanita yang tidak pernah melahirkan anak.

Endometriosis memiliki komponen genetik iaitu jika seseorang wanita yang mengalami endometriosis mempunyai saudara terdekat, ada kemungkinan saudaranya itu turut mengalaminya.

Jelasnya, endometriosis turut memberi kesan kepada tahap kesuburan wanita. Dalam keadaan normal, lapisan endometrium hanya ada pada dinding rahim manakala bagi kes endometriosis, lapisan tisu itu dijumpai pada kawasan badan lain, terutama di dalam pelvis seperti ovari, salur Fallopio, permukaan rahim, sekitar pelvis, usus, rektum dan pundi kencing.

Ia boleh juga dijumpai di bahagian yang lebih jauh pada tubuh, termasuk paru-paru dan hati, tetapi sangat jarang berlaku.

“Meskipun tisu endometrium berada di luar kawasan yang sepatutnya, ia masih responsif terhadap perubahan hormon yang berlaku ketika kitaran haid wanita.

“Seperti haid, tisu endometriosis akan gugur dan berdarah, begitu juga dengan cara sama dengan dinding rahim yang akan gugur dan berdarah ketika kitaran haid.

“Tisu yang gugur dan berdarah di sekitar organ pelvis akan menyebabkan parut dan organ lain yang berhampiran melekat antara satu sama lain.

“Jika tiada rawatan dan tidak dikesan lebih awal, ia akan menyebabkan struktur organ pelvis beralih dari kedudukan normal,” katanya yang berharap golongan wanita akan lebih peka terhadap penyakit ini.

Sebagai contoh paling kerap berlaku, kedudukan ovari yang melekat pada uterus akan menyebabkan salur Fallopio berjauhan daripada ovari dan jika berlaku ovulasi, telur tidak dapat dicapai salur fallopian dan persenyawaan tidak akan berlaku.

Dalam kes lebih serius, kerosakan mendalam pada salur Fallopio menyebabkan ia tersumbat, rosak dan kemandulan akan berlaku.

Ovari yang ditumbuhi endometriosis pula akan mengumpul darah ketika kitaran haid dan berlakulah ovarian cyst yang mengandungi darah, iaitu seakan-akan seperti coklat cair di dalamnya.

Jika keseluruhan ovari diselaputi oleh endometriosis, ovari tidak dapat lagi berfungsi dengan normal dan gagal melepaskan telur disebabkan folikel terperangkap oleh parut pada bahagian permukaan ovari.

Endometriosis juga boleh menjejaskan kesuburan dengan melepaskan bahan kimia beracun pada pelvis. Jika telur berjaya dilepaskan juga daripada ovari, bahan kimia ini boleh mengurangkan kemampuan telur untuk disenyawakan.

Bahkan, ia juga boleh memberikan petunjuk kepada sel pemusnah badan untuk melemahkan telur, sperma dan juga embrio menyebabkan janin kurang sihat dan keguguran senang berlaku.

Apakah gejala endometriosis?

•Sakit pada bahagian pelvis antara gejala utama dan ia kerap terjadi sebelum kitaran haid bermula lagi. Sakit juga kerap terasa ketika melakukan hubungan seks, membuang air kecil atau air besar.
•Bagaimanapun, kekerapan dan intensiti rasa sakit sebenarnya tidak berkait dengan keseriusan penyakit dialami. Sesetengah wanita mungkin mengalami sakit keterlaluan, tetapi endometriosis mungkin masih pada peringkat awal dan mereka yang tiada gejala atau sakit yang ringan mungkin berada pada tahap endometriosis teruk.
•Dalam kebanyakan kes, endometriosis gagal didiagnos pada peringkat awal hinggalah wanita berkenaan berjumpa doktor disebabkan kegagalan untuk hamil kerana kebanyakan pesakit tidak mempunyai tanda atau gejala.

Bagaimana diagnosis dilakukan?
Doktor selalunya akan mengambil sejarah perubatan terperinci dan melakukan pemeriksaan fizikal, termasuk pemeriksaan faraj dan ultra sound. Jika mengesyaki kemungkinan wanita itu mengalami endometriosis, doktor mungkin menyarankan pembedahan laparoskopi untuk melihat keadaan bahagian dalam ruang pelvis.

Rawatan
Rawatan untuk endometriosis bergantung pada sejauh mana penyakit, gejala dan keinginan pesakit untuk memiliki anak. Endometriosis boleh dirawat dengan ubatan, pembedahan atau kedua-duanya sekali.

Sumber: Mymetro